1.
מיר װאָס האָבן געלעבט
און זײַנען געשטאָרבן אין די געטאָס
צװישן הונגער און אָרעמקײַט,
מיר פּאַטרן ניט אַװסק דאָס װאָרט
ברידער.
װײַל מיר זײַנען און װילן
נאָר ברידער זײַן
פֿון זײ, װאָס האָבן געליטן
און לײַדן װי מיר
מיר װאָס האָבן געזען
שליסן זיך די טױערן
פֿון דער צײַט און דעם זכּרון
פֿאַר אַן אַרבעט
װאָס מאַכט נאָר שקלאַפֿן
אומענטשלעכע שמאַטעס אין די הענט
פֿון די פּײַניקערס
מיר װאָס האָבן געלעבט
און זײַנען געשטאָרבן אין די געטאָס
מיר װאָס זײַנען געגאַנגען
צו שװאַרצן און געשלאָסנעם טױט,
נײן.
מיר קענען נישט אַוועקפּאַטרן
דאָס װאָרט ברידער
2.
מיר פּאַטרן נישט אַװעק דאָס װאָרט ברידער
און דאָס װאָרט שװעסטער
און דאָס װאָרט קינדער
און דאָס װאָרט חבֿרים
און דאָס װאָרט שכנים
פֿאַר זײ, װאָס זײַנען ניט אונדזער ברידער
אָדער אונדזער שװעסטער
אָדער אונדזער קינדער
אָדער אונדזער חבֿרים
אָדער אונדזער שכנים
די װערטער זײַנען די אײנציקע זאַך
װאָס מיר האָבן
און אונדז איבערבלײַבט.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס בױען געטאָס.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס זעגן אונדז צו באַערן
און בױען די געטאָס בײַ די מוזײען.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס פֿאַנגן און דריקן.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס נעמט אונדזער נעמען
אונדזער לעבןס און אונדזער געשיכטעס
און אונדזער טױט
אום צו בױען מױערן פֿון געװײלטע פֿעלקער.
איר זײַט ניט אונדזער ברידער
3.
װאַרשע חרובֿ און פֿאַרחורבֿהט,
װאַרשע באַלאַגערט און געברענט
װאַרשע רוחות און חורבנות
װאַרשע אין אונדזער אױגן
װאַרשע אין אונדזער הענט
װאַרשע אין אונדזער לעבנס
װאַרשע אין אונדזער טױט
װאַרשע אין דעם קעגנשטאַנד
פֿון פֿרײַע מענער און פֿרױען
װאַרשע פֿון ברידער און שװעסטער
װאַרשע האָט ברידער און שװעסטער
װאַרשע האָט חבֿרים און חבֿרטעס
נאָר דאָרט, װוּ דער פֿלאַם
פֿון משוגען שטאָלצהײט האָט געשלאָגן.
נאָר דאָרט, װוּ דאָס קינד
גיט אָפּ מיט הענט אַרױף
צום סאָלדאַט.
נאָר דאָרט, װוּ מען װאַרפֿט
דעם שטײן קעגן דעם טאַנק.
נאָר דאָרט, װוּ מען מאַכט
דעם צוגעגרײטן חורבן.
װאַרשע האָט קײן ברידער
װאַרשע האָט קײן שװעסטער
דאָרט, װוּ װאַרשע װערט געניצט
אום אַנדערע הורבנות צו מאַכן.
װאַרשע האָט אױגן און געװיסן,
װאַרשע קענט דאָס געטאָ.
װאַרשע האָט ניט זײַן
פּריװילעגיע־נאַזיסטן.
װאַרשע קענט די נאַזיסטן
און דערקענט זײ גוט
אױך אין זײ, װאָס זעגן
זײ זײַנען ברידער און שװעסטער.
אזױ זײַן די ריכטיקע ברידער
אזױ זײַן די ריכטיקע שװעסטער
פֿון װאַרשע ניט אין דער װעלט
פֿון אױססשליסלעכע אַטאָמבאָמבן.
אזױ זײַן די ריכטיקע ברידער
אזױ זײַן די ריכטיקע שװעסטער
פֿון װאַרשע ניט דאָרט:
אַזױ זײַנען זײ אין עזה.
4.
אונדזער ברידער, אונדזער שװעסטער
האָבן נעמען, װאָס מיר האָבן ניט געקענט.
קײן יצחק, קײן רבקה
קײן שמואל, קײן שׂרה.
זײ הײסן איבראַהים, פֿאַטמאַ,
זײ הײסן מוהאַמאַד, לײַלה
זײ הײסן אַבער ריכטיק װי מיר:
זײ הײסן געטאָ.
זײ הײסן לאַגער.
זײ הײסן פֿאַרשטיקונג.
זײ הײסן רחל קאָרי
זײ הײסן װיטאָריאָ אַריגאָני
זײ הײסן די מױער חרוב מאַכן.
עס זײַן זײ, אונדזער ברידער,
עס זײַן זײ, אונדזער שװעסטער.
אין זײ דערקענגן מיר אונדז.
ברידער און שװעסטער פֿון די געטאָס
פֿון דער געשיכטע און דערצײַט.
פֿאַר זײ זינגן מיר
זאָג ניט קײנמאָל.
פֿאַר זײ פֿלאַנצן מיר
די געדענק־בעמער.
פֿאַר זײ שרײַבן טיר
די דאָזיקע װערטער
אױס דעם חושך און אױס די שרײַען
װוּ מיר לעבן אַ װײַטן טױט
און אָן אומקער.
מיר װאָס האָבן געלעבט
און זײַנען געשטאָרבן אין די געטאָס
צװישן הונגער און אָרעמקײַט,
מיר פּאַטרן ניט אַװסק דאָס װאָרט
ברידער.
ברידער און שװעסטער
אױס דעם געטאָ פֿון עזה
שלום עלינו.
מיר װאָס האָבן געלעבט
און זײַנען געשטאָרבן אין די געטאָס
צװישן הונגער און אָרעמקײַט,
מיר פּאַטרן ניט אַװסק דאָס װאָרט
ברידער.
װײַל מיר זײַנען און װילן
נאָר ברידער זײַן
פֿון זײ, װאָס האָבן געליטן
און לײַדן װי מיר
מיר װאָס האָבן געזען
שליסן זיך די טױערן
פֿון דער צײַט און דעם זכּרון
פֿאַר אַן אַרבעט
װאָס מאַכט נאָר שקלאַפֿן
אומענטשלעכע שמאַטעס אין די הענט
פֿון די פּײַניקערס
מיר װאָס האָבן געלעבט
און זײַנען געשטאָרבן אין די געטאָס
מיר װאָס זײַנען געגאַנגען
צו שװאַרצן און געשלאָסנעם טױט,
נײן.
מיר קענען נישט אַוועקפּאַטרן
דאָס װאָרט ברידער
2.
מיר פּאַטרן נישט אַװעק דאָס װאָרט ברידער
און דאָס װאָרט שװעסטער
און דאָס װאָרט קינדער
און דאָס װאָרט חבֿרים
און דאָס װאָרט שכנים
פֿאַר זײ, װאָס זײַנען ניט אונדזער ברידער
אָדער אונדזער שװעסטער
אָדער אונדזער קינדער
אָדער אונדזער חבֿרים
אָדער אונדזער שכנים
די װערטער זײַנען די אײנציקע זאַך
װאָס מיר האָבן
און אונדז איבערבלײַבט.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס בױען געטאָס.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס זעגן אונדז צו באַערן
און בױען די געטאָס בײַ די מוזײען.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס פֿאַנגן און דריקן.
מיר פּאַטרן זײ ניט אַװעק
פֿאַר זײ, װאָס נעמט אונדזער נעמען
אונדזער לעבןס און אונדזער געשיכטעס
און אונדזער טױט
אום צו בױען מױערן פֿון געװײלטע פֿעלקער.
איר זײַט ניט אונדזער ברידער
3.
װאַרשע חרובֿ און פֿאַרחורבֿהט,
װאַרשע באַלאַגערט און געברענט
װאַרשע רוחות און חורבנות
װאַרשע אין אונדזער אױגן
װאַרשע אין אונדזער הענט
װאַרשע אין אונדזער לעבנס
װאַרשע אין אונדזער טױט
װאַרשע אין דעם קעגנשטאַנד
פֿון פֿרײַע מענער און פֿרױען
װאַרשע פֿון ברידער און שװעסטער
װאַרשע האָט ברידער און שװעסטער
װאַרשע האָט חבֿרים און חבֿרטעס
נאָר דאָרט, װוּ דער פֿלאַם
פֿון משוגען שטאָלצהײט האָט געשלאָגן.
נאָר דאָרט, װוּ דאָס קינד
גיט אָפּ מיט הענט אַרױף
צום סאָלדאַט.
נאָר דאָרט, װוּ מען װאַרפֿט
דעם שטײן קעגן דעם טאַנק.
נאָר דאָרט, װוּ מען מאַכט
דעם צוגעגרײטן חורבן.
װאַרשע האָט קײן ברידער
װאַרשע האָט קײן שװעסטער
דאָרט, װוּ װאַרשע װערט געניצט
אום אַנדערע הורבנות צו מאַכן.
װאַרשע האָט אױגן און געװיסן,
װאַרשע קענט דאָס געטאָ.
װאַרשע האָט ניט זײַן
פּריװילעגיע־נאַזיסטן.
װאַרשע קענט די נאַזיסטן
און דערקענט זײ גוט
אױך אין זײ, װאָס זעגן
זײ זײַנען ברידער און שװעסטער.
אזױ זײַן די ריכטיקע ברידער
אזױ זײַן די ריכטיקע שװעסטער
פֿון װאַרשע ניט אין דער װעלט
פֿון אױססשליסלעכע אַטאָמבאָמבן.
אזױ זײַן די ריכטיקע ברידער
אזױ זײַן די ריכטיקע שװעסטער
פֿון װאַרשע ניט דאָרט:
אַזױ זײַנען זײ אין עזה.
4.
אונדזער ברידער, אונדזער שװעסטער
האָבן נעמען, װאָס מיר האָבן ניט געקענט.
קײן יצחק, קײן רבקה
קײן שמואל, קײן שׂרה.
זײ הײסן איבראַהים, פֿאַטמאַ,
זײ הײסן מוהאַמאַד, לײַלה
זײ הײסן אַבער ריכטיק װי מיר:
זײ הײסן געטאָ.
זײ הײסן לאַגער.
זײ הײסן פֿאַרשטיקונג.
זײ הײסן רחל קאָרי
זײ הײסן װיטאָריאָ אַריגאָני
זײ הײסן די מױער חרוב מאַכן.
עס זײַן זײ, אונדזער ברידער,
עס זײַן זײ, אונדזער שװעסטער.
אין זײ דערקענגן מיר אונדז.
ברידער און שװעסטער פֿון די געטאָס
פֿון דער געשיכטע און דערצײַט.
פֿאַר זײ זינגן מיר
זאָג ניט קײנמאָל.
פֿאַר זײ פֿלאַנצן מיר
די געדענק־בעמער.
פֿאַר זײ שרײַבן טיר
די דאָזיקע װערטער
אױס דעם חושך און אױס די שרײַען
װוּ מיר לעבן אַ װײַטן טױט
און אָן אומקער.
מיר װאָס האָבן געלעבט
און זײַנען געשטאָרבן אין די געטאָס
צװישן הונגער און אָרעמקײַט,
מיר פּאַטרן ניט אַװסק דאָס װאָרט
ברידער.
ברידער און שװעסטער
אױס דעם געטאָ פֿון עזה
שלום עלינו.
1.
Noi che abbiamo vissuto
e siamo morti nei ghetti
tra fame e miseria,
non sprechiamo la parola
“fratelli”.
Perché siamo e vogliamo
essere fratelli soltanto
di chi ha sofferto e soffre
come noi.
Noi che abbiamo veduto
chiudersi i cancelli
del tempo e della memoria
di fronte a un lavoro
che rende soltanto schiavi
disumani stracci nelle mani
degli aguzzini
Noi che abbiamo vissuto
e siamo morti nei ghetti
noi che siamo andati
a una morte nera e chiusa,
no.
Non possiamo sprecare
la parola “fratelli”.
2.
Non sprechiamo la parola “fratelli”
e la parola “sorelle”
e la parola “figli”
e la parola “amici”
e la parola “compagni”
e la parola “vicini”
per chi non è nostro fratello
o nostro figlio
o nostro amico
o nostro compagno
o nostro vicino.
Le parole sono l'unica
cosa che abbiamo
e che ci rimane.
Non le sprechiamo
per chi costruisce ghetti.
Non le sprechiamo
per chi dice di onorarci
e costruisce i ghetti accanto ai musei.
Non le sprechiamo
per chi imprigiona e opprime.
Non le sprechiamo
per chi prende i nostri nomi
le nostre vite e le nostre storie
e la nostra morte
per costruire muri di popoli eletti.
Voi non siete nostri fratelli.
3.
Varsavia distrutta e smembrata
Varsavia assediata e bruciata
Varsavia fantasmi e macerie
Varsavia nei nostri occhi
Varsavia nelle nostre mani
Varsavia nelle nostre vite
Varsavia nella nostra morte
Varsavia nella ribellione
di uomini e di donne libere
Varsavia di fratelli e sorelle
Varsavia ha fratelli e sorelle
Varsavia ha compagni e compagne
soltanto laddove la fiamma
di folle superbia ha colpito.
Soltando laddove il bambino
si arrende con le mani alzate
al soldato.
Soltanto laddove si lancia
la pietra contro il carro armato.
Soltanto laddove si compie
lo sterminio preparato.
Varsavia non ha fratelli
Varsavia non ha sorelle
laddove Varsavia è usata
per compiere altri stermini.
Varsavia ha occhi e coscienza,
Varsavia conosce il ghetto.
Varsavia non ha i suoi
nazisti privilegiati.
Varsavia conosce i nazisti
e li sa riconoscere bene
anche in coloro che dicono
d'essere fratelli e sorelle.
Per questo i veri fratelli
per questo le vere sorelle
di Varsavia non sono nel mondo
delle bombe H esclusive.
Per questo i veri fratelli
per questo le vere sorelle
di Varsavia non sono là:
per questo sono a Gaza.
4.
I nostri fratelli e le nostre sorelle
hanno nomi che non conoscevamo.
Non gli Itzik, le Rivke,
non gli Shmuel, le Sore.
Si chiamano Ibrahim, Fatma,
si chiamano Muhammad, Layla,
ma hanno lo stesso nostro nome:
si chiamano Ghetto.
Si chiamano Lager.
Si chiamano Repressione.
Si chiamano Rachel Corrie
si chiamano Vittorio Arrigoni
si chiamano Abbattere il Muro.
Questi sono i nostri fratelli,
queste le nostre sorelle.
In loro ci riconosciamo.
Fratelli e sorelle dei ghetti
della storia e del presente.
Per loro cantiamo
“Zog nit keynmol”.
Per loro piantiamo
gli alberi della memoria.
Per loro scriviamo
queste parole
dalle tenebre e dalle grida
dove viviamo una morte lontana
e senza ritorno.
Noi che abbiamo vissuto
e siamo morti nei ghetti
tra fame e miseria,
non sprechiamo la parola
“fratelli”.
Fratelli e sorelle
del ghetto di Gaza,
la pace su di noi.
Noi che abbiamo vissuto
e siamo morti nei ghetti
tra fame e miseria,
non sprechiamo la parola
“fratelli”.
Perché siamo e vogliamo
essere fratelli soltanto
di chi ha sofferto e soffre
come noi.
Noi che abbiamo veduto
chiudersi i cancelli
del tempo e della memoria
di fronte a un lavoro
che rende soltanto schiavi
disumani stracci nelle mani
degli aguzzini
Noi che abbiamo vissuto
e siamo morti nei ghetti
noi che siamo andati
a una morte nera e chiusa,
no.
Non possiamo sprecare
la parola “fratelli”.
2.
Non sprechiamo la parola “fratelli”
e la parola “sorelle”
e la parola “figli”
e la parola “amici”
e la parola “compagni”
e la parola “vicini”
per chi non è nostro fratello
o nostro figlio
o nostro amico
o nostro compagno
o nostro vicino.
Le parole sono l'unica
cosa che abbiamo
e che ci rimane.
Non le sprechiamo
per chi costruisce ghetti.
Non le sprechiamo
per chi dice di onorarci
e costruisce i ghetti accanto ai musei.
Non le sprechiamo
per chi imprigiona e opprime.
Non le sprechiamo
per chi prende i nostri nomi
le nostre vite e le nostre storie
e la nostra morte
per costruire muri di popoli eletti.
Voi non siete nostri fratelli.
3.
Varsavia distrutta e smembrata
Varsavia assediata e bruciata
Varsavia fantasmi e macerie
Varsavia nei nostri occhi
Varsavia nelle nostre mani
Varsavia nelle nostre vite
Varsavia nella nostra morte
Varsavia nella ribellione
di uomini e di donne libere
Varsavia di fratelli e sorelle
Varsavia ha fratelli e sorelle
Varsavia ha compagni e compagne
soltanto laddove la fiamma
di folle superbia ha colpito.
Soltando laddove il bambino
si arrende con le mani alzate
al soldato.
Soltanto laddove si lancia
la pietra contro il carro armato.
Soltanto laddove si compie
lo sterminio preparato.
Varsavia non ha fratelli
Varsavia non ha sorelle
laddove Varsavia è usata
per compiere altri stermini.
Varsavia ha occhi e coscienza,
Varsavia conosce il ghetto.
Varsavia non ha i suoi
nazisti privilegiati.
Varsavia conosce i nazisti
e li sa riconoscere bene
anche in coloro che dicono
d'essere fratelli e sorelle.
Per questo i veri fratelli
per questo le vere sorelle
di Varsavia non sono nel mondo
delle bombe H esclusive.
Per questo i veri fratelli
per questo le vere sorelle
di Varsavia non sono là:
per questo sono a Gaza.
4.
I nostri fratelli e le nostre sorelle
hanno nomi che non conoscevamo.
Non gli Itzik, le Rivke,
non gli Shmuel, le Sore.
Si chiamano Ibrahim, Fatma,
si chiamano Muhammad, Layla,
ma hanno lo stesso nostro nome:
si chiamano Ghetto.
Si chiamano Lager.
Si chiamano Repressione.
Si chiamano Rachel Corrie
si chiamano Vittorio Arrigoni
si chiamano Abbattere il Muro.
Questi sono i nostri fratelli,
queste le nostre sorelle.
In loro ci riconosciamo.
Fratelli e sorelle dei ghetti
della storia e del presente.
Per loro cantiamo
“Zog nit keynmol”.
Per loro piantiamo
gli alberi della memoria.
Per loro scriviamo
queste parole
dalle tenebre e dalle grida
dove viviamo una morte lontana
e senza ritorno.
Noi che abbiamo vissuto
e siamo morti nei ghetti
tra fame e miseria,
non sprechiamo la parola
“fratelli”.
Fratelli e sorelle
del ghetto di Gaza,
la pace su di noi.
